ตอนที่ ๖
ประทวนสมศักดิ์และพระพิธีธรรม
——————-
ประทวนสมณศักดิ์ ได้แก่สมณศักดิ์ชั้นประทวน ผู้ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงสมณ-ศักดิ์ชั้นนี้ เรียกว่า “พระครูประทวน” หรือ “พระครูในนามเดิม” ในพระราชบัญญัติลักษณปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ.๑๒๑ ให้เจ้าคณะมณฑลแต่งตั้งเจ้าคณะแขวง และผู้ได้ รับแต่งตั้งเป็นเจ้าคณะแขวงนี้ ถ้าไม่มีสมณศักดิ์อื่นให้มีสมณศักดิ์เป็นพระครู กล่าวคือเป็นพระครูในนามเดิม ซึ่งได้แก่พระครูประทวนนั่นเอง ส่วนประทวนสมณศักดิ์ในปัจจุบันนี้ สมเด็จพระสังฆราชทรงแต่งตั้งพระภิกษุผู้อุปการะโรงเรียนประชาบาล หรือผู้เป็นกรรมการศึกษาซึ่งมีความดีความชอบ เป็นพระครูในนามเดิม กล่าวคือทรงประทานคำว่า “พระครู” หน้านามเดิม เช่น ทรงตั้งพระอธิการศรี ธมฺมกาโม เป็น “พระครูศรี ธมฺมกาโม” ทรงตั้งพระปลัดเจียม วรญาโณ เป็น “พระครูเจียม วรญาโณ” มีประทวนสมณศักดิ์เป็นเครื่องแสดงและมีพัดยศเป็นเครื่องประดับยศ แต่พัดยศยังเป็นพัดหน้านางมีหน้าเดียว และยังมิได้จัดลำดับที่นั่ง หากได้จัดพัดยศเป็นพัดพุดตาลมีสองหน้า แล้วจัดลำดับให้นั่งสูงกว่าพระปลัดในพระราชาคณะชั้นสามัญ ดูจะเหมาะสมอย่างยิ่ง
พระพิธีธรรม ได้แก่พระนักสวดในงานทรงบำเพ็ญพระราชกุศล กำหนดสำหรับละ ๔ รูป ให้มีประจำพระอารามหลวงบางวัด มีพัดยศใบตาลเป็นเครื่องแสดงยศ เข้าพิธีนั่งถัดพระใบฎีกา