สิรีฉันท์ ๑๑

       “สิรีฉันท์” หรือ“สุรสสิรีฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ท่านเรียกว่า “สิรีคาถา” เป็นติฏฐุภาฉันท์ ฯ “สิรี” แปลว่า “คาถาที่มีเสียงเหมือนเทพธิดาผู้มีสิริ”  มีสูตรว่า “ภา ตนคา โค, สุรส สิรี สา” แปลว่า“คาถาที่มี ภ คณะ ต คณะ น คณะ และครุลอย ๒ พยางค์ มีจังหวะหยุด ๕ และ ๖ พยางค์นั้น ชื่อว่า “สิรีคาถา”

       ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมาเพียง ๒ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๔ วรรค เพราะมีบาทละ ๑๑ คำ จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๑” แล้วเพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๕ ของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้