“ยวมดีฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ในอัทธสมวุตตินิเทศ ท่านเรียกว่า “ยวมดีคาถา” ซึ่งแปลว่า “คาถาที่มีคณะเหมือนเมล็ดบาร์เลย์” เป็นคาถา ๔ บาท รวม ๕๐ คำ มีสูตรว่า “สา ยวาทิกา มตี รชา รชา ตฺวสเม สเม ชรา ชรา ครุพฺภเวยฺยุํ” แปลว่า “คาถาที่มี ร ช ร ช คณะ ในวิสมบาท ส่วนในสมบาท มี ช ร ช ร คณะ และครุลอย ชื่อว่า“ยวมดี”
ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมาเพียง ๒ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๔ วรรค รวม ๒๕ คำ เพราะรวมทั้งบทมี ๒๕ คำ จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๒๕” โดยเลื่อนคำที่ ๑-๒ ของสมบาทไปต่อท้ายวิสมบาท แล้วเพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๒ ของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่าง ดังนี้
Hits: 1