วิทยาพระสังฆาธิการ (๑)

             วิทยาพระสังฆาธิการ เป็นชื่อที่เรียกใหม่ แต่เดิมเรียกว่า การพัฒนาพระสังฆาธิการ ซึ่งจัดพิมพ์ครั้งแรก เมื่อ พ.ศ.๒๕๒๕ โดยจัดพิมพ์เป็น ๒ ภาค ภาค ๑ เป็นภาคบทบัญญัติ จัดรวบรวมพระราชบัญญัติคณะสงฆ์และบทบัญญัติอื่นไว้เป็นภาคแรก ภาค ๒ เป็นภาคปฏิบัติการ ซึ่งแนะนำเรื่องการคณะสงฆ์และการพระศาสนา และให้วิธีการปฏิบัติงานคณะสงฆ์ตามบทบัญญัตินั้น ๆ พร้อมตัวอย่างไว้ ซึ่งได้จัดพิมพ์ตามรูปนั้นแล้ว ๒ ครั้ง

             ต่อมา ได้เตรียมการแยกพิมพ์เป็น ๒ เล่ม โดยรวบรวมบทบัญญัติเป็นภาค ๑ เป็นเล่ม ๑ ภาคปฏิบัติการเป็นภาค ๒ เป็นเล่ม ๒ เฉพาะภาคปฏิบัติการได้จัดพิมพ์อีกหลายครั้ง

             ส่วนภาคบทบัญญัติ ได้พยายามศึกษาค้นคว้าหาบทบัญญัติต่าง ๆ ที่เห็นว่าน่าจะเป็นประโยชน์หรือการศึกษาเปรียบเทียบ และรวมไว้เป็นหมวดหมู่ตามลักษณะของบทบัญญัตินั้น ๆ เพื่อให้เกิดความสะดวก สำหรับท่านผู้ใคร่ต่อการศึกษา ได้บอกที่มาไว้ทุกบท และได้จัดเป็นหมวดตามลักษณะของบทบัญญัตินั้น ๆ ซึ่งแยกเป็นหมวดไว้ ดังนี้

             หมวด ๑ ว่าด้วยกฎหมายรัชกาลที่ ๑ พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พระราชกำหนด และข้อบัญญัติอื่น ที่ควรไว้ในหมวดนี้

             หมวด ๒ ว่าด้วยกฎกระทรวง ซึ่งออกตามความในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์

             หมวด ๓  ว่าด้วยกฎมหาเถรสมาคม ซึ่งตราขึ้นตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ที่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบัน

             หมวด ๔  ว่าด้วยสังฆาณัติ กติกาสงฆ์ ซึ่งตราขึ้นตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พุทธศักราช ๒๔๘๔ และบทบัญญัติอื่น

             หมวด ๕ ว่าด้วยระเบียบกระทรวง ซึ่งออกตามความในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์

             หมวด ๖  ว่าด้วยระเบียบมหาเถรสมาคม ที่ตราขึ้นตามพระราชบัญญัติที่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบัน และกฎองค์การที่ออกตามความในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พุทธศักราช ๒๔๘๔

             บทบัญญัติต่าง ๆ ที่นำมารวมไว้ในวิทยาพระสังฆาธิการ เล่ม ๑ นี้ ล้วนแต่เป็นประโยชน์ต่อเจ้าคณะพระสังฆาธิการทั้งสิ้น การรวบรวมไว้ให้อยู่เป็นหมวดหมู่ เป็นการสะดวกในการศึกษาค้นคว้าและเทียบเคียง เพราะบทบัญญัติเก่าในอดีต ย่อมเป็นเครื่องส่งผลให้การบัญญัติใหม่ในปัจจุบัน

             และขอทำความเข้าใจว่า บทบัญญัติเก่าบางอย่างยังมิได้มีบทบัญญัติใดบอกยกเลิก หรือยังมิได้มีบัญญัติไว้ในที่อื่น บทบัญญัตินั้นยังใช้ได้ บทบัญญัติใดถูกยกเลิกแล้ว บทบัญญัตินั้นจะนำมาใช้อีกไม่ได้ โดยเฉพาะบทบัญญัติที่ขอทำความเข้าใจให้ชัด คือ กฎมหาเถรสมาคม แต่เริ่มใช้พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.๒๕๐๕ เป็นต้น ได้ตรากฎมหาเถรสมาคมขึ้นแล้วถึง ๒๘ ฉบับ ฉบับที่ ๑ ถึงฉบับที่ ๑๐ ยกเลิกแล้ว ฉบับที่ ๑๕ และ ๑๖ ยกเลิกแล้ว นอกนั้นยังคงอยู่ แต่มีการแก้ไขปรับปรุงบ้าง เฉพาะฉบับที่ ๑๗ ฉบับที่ ๒๓ และฉบับที่ ๒๔ ผู้ศึกษาต้องตรวจตราให้ถูกต้อง

             ในการจัดพิมพ์ครั้งแรกนี้ มีเวลาตรวจแก้ต้นฉบับน้อย อาจมีข้อผิดพลาดบ้าง จะแก้ไขในโอกาสต่อไป.

พระพรหมกวี (วรวิทย์)

ผู้รวบรวมและเรียบเรียง

สารบัญ

หมวด ๑ กฎหมายและบทบัญญัติอื่น

หมวด ๒ กฎกระทรวง

หมวด ๓ กฎมหาเถรสมาคม

หมวด ๔ สังฆาณัติ กติกาสงฆ์ และบทบัญญัติอื่น

หมวด ๕ ระเบียบกระทรวง

หมวด ๖ ระเบียบมหาเถรสมาคมและบทบัญญัติอื่น

หมวด ๗ คำสั่งมหาเถรสมาคมและบทบัญญัติอื่น