กาพย์นาคบริพันธ์

      กาพย์นาคบริพันธ์ เป็นกาพย์ที่มีสัมผัสเหมือนหางนาคตระหวัด แต่ว่าโดยตรงได้แก่กาพย์ฉบัง ๑๖ ซึ่งเพิ่มสัมผัสเข้าอีก ๑ แห่ง คือ คำที่ ๑-๒ หรือ ๓ แห่งวรรคสุดท้าย คำใดคำหนึ่ง ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๑ ของวรรคแรกในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้