“รโถทธฏาฉันท์” หรือ“รโธทธตาฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ท่านเรียกว่า “รโถทธฏาคาถา” เป็นติฏฐุภาฉันท์ ฯ “รโถทธฏา” แปลว่า “คาถาที่ออกเสียงหวั่นไหวเหมือนการสั่นสะเทือนของรถ” เป็นคาถา ๔ บาท ๆ ละ ๑๑ คำ มีสูตรว่า “โร นรา อิห รโถทฺธฏา ลคา” แปลว่า“คาถาที่มี ร คณะ น คณะ ร คณะ และลหุลอยกับครุลอย ชื่อว่า “รโถทธฏาคาถา” ในติฏฐุภาฉันท์นี้”
ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมาเพียง ๒ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๔ วรรค เพราะมีบาทละ ๑๑ คำ จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๑” แล้วเพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๒ ของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้
Hits: 85