“วังสัฏฐฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ท่านเรียกว่า “วังสัฏฐคาถา” เป็นชคตีฉันท์ ฯ วังสัฏฐะ แปลว่า “คาถาที่มีเสียงไม่สม่ำเสมอกันเหมือนเสียงขลุ่ย ซึ่งมีเสียงสูงและต่ำ” เป็นคาถา ๔ บาท ๆ ละ ๑๒ คำ มีสูตรว่า “วทนฺติ วํสฏฺฐมิทํ ชตา ชรา” แปลว่า “คาถาที่มี ช คณะ ต คณะ ช คณะ และ ร คณะ ชื่อว่า “วังสัฏฐคาถา”
ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมาเพียง ๒ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๔ วรรค มีบาทละ ๑๒ คำ เพราะมีบาทละ ๑๒ คำนั้น จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๒” แล้วเพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำที่สุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้
Views: 366