“ปมิตักขราฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ท่านเรียกว่า “ปมิตักขราคาถา” เป็นชคดีฉันท์ ฯ “ปมิตักขรา” แปลว่า “คาถาที่มีอักขระที่นับได้ด้วย ส คณะ เป็นต้น” เป็นคาถา ๔ บาท ๆ ละ ๑๒ คำ มีสูตรว่า “ปมิตกฺขรา สชสเสหุทิตา” แปลความว่า “คาถาที่มี ส คณะ ช คณะ ส คณะ และ ส คณะ ท่านเรียกว่า “ปมิตักขรา”
ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยนำเอาเพียง ๒ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๔ วรรค มีบาทละ ๑๒ คำ เพราะมีบาทละ ๑๒ คำนั้น จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๒” เมื่อปรับปรุงแล้ว เพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๔ ของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้
Hits: 1