พระราชเมธี บรรยายเสริมในมาตรา ๑๐-๑๑
ต่อไปผมขอชี้แจงเพิ่มเติมเล็กน้อยนะครับ เกี่ยวกับมาตรา ๑๐ นี้ บัญญัติเพื่อให้การปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราชให้เป็นไปติดต่อกันไม่ขาดระยะ ถ้าไม่มีมาตรานี้ การปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช อาจขาดคราวลงเป็นบางตอน เช่น เวลาสมเด็จพระสังฆราชพ้นจากตำแหน่งด้วยเหตุใด ๆ ก็ตาม กว่าจะได้ทรงสถาปนา ต้องใช้เวลา หรือในบางโอกาสสมเด็จพระสังฆราช ไม่อาจปฏิบัติหน้าที่ได้ ถ้าไม่มีมาตรานี้ จะขาดผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช ผมได้พูดไว้ก่อนแล้วว่า ตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราชนั้น เป็นเจ้าของคณะสงฆ์ ประเทศชาติ จะขาดเจ้าไม่ได้ฉันใด คณะสงฆ์ จะขาดเจ้าไม่ได้ ต้องมีเจ้าคณะสงฆ์อยู่ ฉันนั้น ดังนั้น จึงบัญญัติมาตรานี้ไว้ และในมาตรานี้ มีข้อสังเกตอยู่ ๒ คำ ๆ หนึ่งว่า ผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จะระสังฆราช อีกคำว่า ผู้ปฏบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช แต่ละคำนั้น มีข้อแตกต่างกันอยู่ แต่เพื่อสงวนเวลาก็จะผ่านไป
สำหรับมาตรา ๑๑ นั้น กำหนดการพ้นจากตำแหน่งหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช ซึ่งกฏหมายคณะสงฆ์ ๒๔๘๔ ไม่ได้บัญญัติหลักเกณฑ์ที่จะให้สมเด็จพระสังฆราชพ้นจากตำแหน่ง แต่ถึงกระนั้นก็ต้องพ้น เช่น สิ้นพระชนม์ลงแต่ละพระองค์ ก็ต้องพ้นจากตำแหน่ง จะทรงลาออกหรือทรงพระกรุณาโปรดให้ออกแต่ก็ยังไม่เคยมี มาในกฎหมายคณะสงฆ์ฉบับนี้ ถึงจะมีหรือไม่มี ก็จำเป็นต้องบัญญัติไว้ ทำไมจึงต้องบัญญัติไว้ เพราะตามกฎหมายฉบับปัจจุบัน สมเด็จพระสังฆราช ทรงดำรงตำแหน่งสกลมหาสังฆปริณายก ทั้งดำรงตำแหน่งประธานกรรมการมหาเถรสมาคม ทรงบริหารงานคณะสงฆ์ด้วยพระองค์เอง บัญชาการคณะสงฆ์ด้วยพระองค์เอง ผู้ที่ทำงานเช่นนี้ ย่อมจะมีการรับผิดชอบ ทั้งความสมบูรณ์และความบกพร่องผิดพลาดก็อาจมีได้ ตามแต่โอกาสที่กระทำนั้น ถ้าโอกาสใดผิดพลาด ก็อาจได้รับโทษ แต่โทษที่ลงแก่สมเด็จพระสังฆราชนั้น คงจะมีอย่างเดียว คือทรงพระกรุณาโปรดให้ออก อย่างปฏิบัติหน้าที่ผิดพลาดมาก อาจโปรดให้ออกได้ เพราะฉะนั้น จำเป็นต้องบัญญัติไว้ และครั้นเมื่อบัญญัติไว้จะบัญญัติเพียงกรณีเดียวก็ไม่เหมาะ เพราะกรณีที่จะให้พ้นจากตำแหน่งหน้าที่นั้น มีถึง ๔ ลักษณะต้องบัญญัติไว้หมด ขอท่านทั้งหลายโปรดได้ทราบว่า เพราะสมเด็จพระสังฆราชทรงรับผิดชอบต่อการบริหาร จึงต้องบัญญัติมาตรา ๑๑ ไว้
ต่อไปเป็นเรื่องมหาเถรสมาคม ซึ่งบัญญัติไว้ในหมวด ๒ นับเป็นเรื่องสำคัญมาก ขอเชิญคุณมนูบรรยายต่อไป