ลักษณะ ๑ บทนิยาม - วัดโมลีโลกยาราม ราชวรวิหาร

ลักษณะ ๑

บทนิยาม

——————

อันบทนิยามคือ “บทให้ความหมาย” หรือ “บทให้คำจำกัดความ” เป็นบทที่ต้องศึกษาให้เข้าใจ เพราะเป็นส่วนหลักการ และในข้อ ๔ มีบทนิยาม ๑๘ บท คือ.-

(๑) “พระภิกษุ” หมายถึง

(ก) พระภิกษุซึ่งมิใช่ผู้ปกครองสงฆ์

(ข) พระภิกษุผู้ปกครองสงฆ์

(๒) “ความผิด” หมายถึง การล่วงละเมิดพระธรรมวินัย

(๓) “นิคหกรรม” หมายถึง การลงโทษตามพระธรรมวินัย

(๔) “ผู้มีส่วนได้เสีย” หมายถึง พระภิกษุปกตัตตะซึ่งสังกัดวัดเดียวกันและมีสังวาสเสมอกันกับพระภิกษุผู้เป็นจำเลย

(๕) “ผู้เสียหาย” ได้แก่ ผู้เสียหายเฉพาะตัวและผู้จัดการแทนผู้เสียหาย ซึ่งจัดการแทนผู้เสียหายแยกได้ ๓ คือ.-

(ก) ผู้จัดการแทนผู้เยาว์หรือผู้ไร้ความสามารถ.- คือ ผู้แทนโดยชอบธรรม, ผู้อนุบาลตามกฎหมาย, ผู้ตามที่พระภิกษุผู้มีอำนาจลงนิคหกรรมเห็นสมควรให้เป็นผู้จัดการแทนผู้เสียหาย

(ข) ผู้จัดการแทนผู้บรรลุนิติภาวะ.- คือ ผู้บุพการี, ผู้สืบสันดาน, ผู้สัมพันธ์โดยกฎหมาย, ผู้สัมพันธ์โดยสายโลหิต,

(ค) ผู้จัดการหรือผู้แทนนิติบุคคล

(๖) “โจทก์” หมายถึง

(ก) ผู้มีส่วนได้เสียหรือผู้เสียหาย ซึ่งฟ้องพระภิกษุต่อพระภิกษุผู้พิจารณาในข้อหาว่าได้กระทำความผิด

(ข) พระภิกษุผู้ปฏิบัติหน้าที่โจทก์แทนสงฆ์ในชั้นพิจารณาวินิจฉัยการลงนิคหกรรม

(๗) “จำเลย” หมายถึง

(ก) พระภิกษุซึ่งถูกโจทก์ฟ้องต่อพระภิกษุผู้พิจารณาในข้อหาว่าได้กระทำความผิด

(ข) พระภิกษุผู้ถูกกล่าวหาซึ่งตกเป็นจำเลยในชั้นพิจารณาวินิจฉัยการลงนิคหกรรม

(๘) “ผู้กล่าวหา” หมายถึง ผู้บอกกล่าวการกระทำความผิดของพระภิกษุต่อพระภิกษุผู้พิจารณาเพราะตนมิใช่ผู้มีส่วนได้เสียหรือมิใช่ผู้เสียหาย

(ก) พระภิกษุปกตัตตะหรือสามเณรผู้ถึงพร้อมด้วยศีลและอาจาระและมีสังกัด

(ข) คฤหัสถ์ผู้นับถือพระพุทธศาสนาซึ่งมีอายุ ๒๐ ปีบริบูรณ์

(๙) “ผู้แจ้งความผิด” หมายถึง พระภิกษุผู้ปกครองสงฆ์ซึ่งไม่มีอำนาจลงนิคหกรรม แจ้งความผิดหรือพฤติการณ์อันน่ารังเกียจสงสัย ต่อพระภิกษุผู้พิจารณา

(๑๐) “ผู้ถูกกล่าวหา” หมายถึง

(ก) พระภิกษุซึ่งถูกผู้กล่าวหาบอกกล่าวการกระทำความผิดต่อพระภิกษุผู้พิจารณา

(ข) พระภิกษุซึ่งถูกผู้แจ้งความผิดแจ้งการกระทำความผิดหรือพฤติการณ์อันน่ารังเกียจสงสัยต่อพระภิกษุผู้พิจารณา

(๑๑) “ผู้มีอำนาจลงนิคหกรรม” หมายถึง พระภิกษุผู้พิจารณาและคณะผู้พิจารณา

(๑๒) “เจ้าสังกัด” หมายถึง พระภิกษุผู้ปกครองสงฆ์ชั้นเจ้าอาวาส เจ้าคณะ เจ้าสังกัด

(๑๓) “เจ้าของเขต” หมายถึง พระภิกษุผู้ปกครองสงฆ์ชั้นคณะ เจ้าของเขต

(๑๔) “ผู้พิจารณา” หมายถึง เจ้าสังกัดหรือเจ้าของเขต

(๑๕) “คณะผู้พิจารณา” หมายถึง มหาเถรสมาคมและคณะผู้พิจารณาซึ่งผู้มีตำแหน่งสูงเป็นหัวหน้า

(๑๖) “คณะผู้พิจารณาชั้นต้น” หมายถึง คณะผู้พิจารณาตามความในข้อความ ๒๔ ซึ่งมี ๗ อันดับตามข้อ ๗

(๑๗) “คณะผู้พิจารณาชั้นอุทธรณ์” หมายถึง คณะผู้พิจารณาตามความในข้อ ๒๕ ซึ่งมี ๔ อันดับ (๑๘) “คณะผู้พิจารณาชั้นฎีกา” หมายถึง คณะผู้พิจารณาตามความในข้อ ๒๖ ซึ่งเป็นชั้นและอันดับสูงสุดตามความในข้อ ๒๗