ส่วนที่ ๓ องค์กรปกครองคณะสงฆ์ ตามพระราชบัญญัติ ฯ พ.ศ. ๒๕๐๕

ส่วนที่ ๓

องค์กรปกครองคณะสงฆ์

ตามพระราชบัญญัติ ฯ  พ.ศ. ๒๕๐๕

——————

          องค์กรปกครองคณะสงฆ์แบบที่  ๓   เป็นองค์กรตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์  พ.ศ. ๒๕๐๕  ซึ่งตราขึ้นในภาวะที่บ้านเมืองอยู่ในระยะปฏิวัติและอยู่ในระยะกาลที่ได้มีพระราชบัญญัติคณะสงฆ์มาแล้ว  ๒  ฉบับ  ครั้นเมื่อตราพระราชบัญญัติฉบับนี้  คงได้ทบทวนพระราชบัญญัติ  ๒  ฉบับ  เทียบเคียงแล้วยึดเอาโครงสร้างองค์กรของฉบับที่  ๑  เป็นหลัก  เอาส่วนประกอบขององค์กรของฉบับที่  ๒  บางส่วนมาผสม   โดยปรับปรุงให้มีความเหมาะสมยิ่งขึ้น  จึงได้รูปแบบองค์กรดังนี้

        ผู้บัญชาการ  ได้แก่สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก  เป็นองค์ประมุขสงฆ์และเป็นผู้บัญชาการคณะสงฆ์สูงสุด  ทรงบัญชาการคณะสงฆ์ทางมหาเถร-สมาคม  ตามอำนาจแห่งกฎหมายและพระธรรมวินัย  ทั้งนี้  เพื่อความเจริญรุ่งเรืองแห่งพระพุทธศาสนา

        องค์กรปกครองคณะสงฆ์ส่วนกลาง  แยกเป็น    ๒  คือ

               มหาเถรสมาคม   ได้แก่องค์กรปกครองคณะสงฆ์สูงสุด    ซึ่งเป็นองค์กรหลัก  ประกอบด้วย

                       ( สมเด็จพระสังฆราช    ทรงดำรงตำแหน่งประธานกรรมการโดยตำแหน่ง

                       ()   สมเด็จพระราชาคณะ    เป็นกรรมการโดยตำแหน่ง

                       ()   พระราชาคณะที่ทรงแต่งตั้ง  (ไม่เกิน ๑๒ รูป) เป็นกรรมการ

               ลักษณะดำเนินกิจการ

                         (ประธานกรรมการ   เป็นผู้บังคับบัญชารับผิดชอบ

                        ()   อธิบดีกรมการศาสนา     เป็นเลขาธิการมหาเถรสมาคมโดยตำแหน่ง

                       ( กรมการศาสนาทำหน้าที่สำนักเลขาธิการ

                       ( องค์กรย่อย   เป็นหน่วยบริหารและจัดกิจการแทน

               ๒องค์กรย่อยในส่วนกลาง

                       (๑)  เขตปกครองคณะสงฆ์ ได้แก่เขตปกครองสงฆ์ในนิกายนั้น ๆ แยกตามคณะมีดังนี้

                              ก. หน   ()  – เจ้าคณะใหญ่เป็นผู้บังคับบัญชา

                              ข. คณะ ()  – เจ้าคณะใหญ่เป็นผู้บังคับบัญชา

                              มีเลขานุการสนองงานการเลขานุการ  เฉพาะเจ้าคณะใหญ่  จัดเป็น  พระสังฆาธิการ 

                       (๒)  คณะกรรมการฝ่ายต่าง ๆ  ของมหาเถรสมาคม

                              ก. คณะกรรมการฝ่ายปกครอง

                              ข. คณะกรรมการฝ่ายศาสนศึกษา

                              ค. คณะกรรมการฝ่ายศึกษาสงเคราะห์

                              ง. คณะกรรมการฝ่ายเผยแผ่พระพุทธศาสนา

                              จ. คณะกรรมการฝ่ายสาธารณูปการ

                              ฉ. คณะกรรมการฝ่ายสาธารณสงเคราะห์

                       (๓)  คณะกรรมการและคณะอนุกรรมการอื่น ๆ (มีจำนวนมากคณะ)

                       (๔)  กองงาน

                              ก. กองบาลีสนามหลวง

                              ข. กองธรรมสนามหลวง

                              ค. กองงานพระธรรมทูต

        ๓องค์กรปกครองคณะสงฆ์ส่วนภูมิภาค   ได้แก่เขตปกครองคณะสงฆ์ในส่วนภูมิภาคมี  ๔  ชั้น  คือ

                   ภาค โดยปกติได้แก่พื้นที่ที่รวมกันเข้าหลายจังหวัดเป็นภาค มีเจ้าคณะภาคเป็นผู้บังคับบัญชา รองเจ้าคณะภาคเป็นผู้ช่วย

               ) จังหวัด โดยปกติได้แก่พื้นที่ที่รวมกันเข้าหลายอำเภอเป็นจังหวัด มีเจ้าคณะจังหวัดเป็นผู้บังคับบัญชา รองเจ้าคณะจังหวัดเป็นผู้ช่วย

               ) อำเภอ โดยปกติได้แก่พื้นที่ที่รวมกันเข้าหลายตำบลเป็นอำเภอ มีเจ้าคณะอำเภอเป็นผู้บังคับบัญชา รองเจ้าคณะอำเภอเป็นผู้ช่วย

                   ) ตำบล โดยปกติได้แก่พื้นที่ที่รวมกันเข้าหลายวัดเป็นตำบล มีเจ้าคณะตำบลเป็นผู้บังคับบัญชา  รองเจ้าคณะตำบลเป็นผู้ช่วย

        . วัด เป็นองค์กรต่ำสุดและเป็นองค์กรหลัก และมีฐานะเป็นนิติบุคคล เป็นฐานรองรับกิจการคณะสงฆ์และพระศาสนา เป็นหน่วยบริหารและจัดกิจการโดยตรง มีเจ้าอาวาสเป็นผู้บังคับบัญชา รองเจ้าอาวาสและผู้ช่วยเจ้าอาวาสเป็นผู้ช่วยในกิจการทั่วไป  ไวยาวัจกรเป็นผู้ช่วยงานการศาสนสมบัติ

          อนึ่ง  เจ้าคณะ รองเจ้าคณะ เจ้าอาวาส  รองเจ้าอาวาสและผู้ช่วยเจ้าอาวาส เป็น  พระสังฆาธิการ ส่วนเลขานุการเจ้าคณะ และเลขานุการรองเจ้าคณะ มิได้เป็นพระสังฆาธิการ