Category: วิทยาพระสังฆาธิการ (๒)

ตอนที่ ๘ ลำดับพัดยศสมณศักดิ์ ฐานานุกรม และเปรียญ —————–         โดยที่ได้มีการจัดสร้างพัดยศสมณศักดิ์  เพื่อปรับปรุงให้เหมาะสมและสอดคล้องกับสายงานการปกครองคณะสงฆ์  พร้อมกับได้จัดลำดับพัดยศสมณศักดิ์ ฐานานุกรม และเปรียญ ในงานพระราชพิธีและรัฐพิธี  โดยความเห็นชอบของมหาเถรสมาคม  ในการประชุมครั้งที่ ๖/๒๕๔๑  …

ตอนที่ ๗ วิธีขอสมณศักดิ์ และขอเลื่อนชั้นพระสังฆาธิการ ——————–         การพระราชทานสมณศักดิ์แก่พระสงฆ์นั้น   แต่เดิมมาคณะสงฆ์มิได้ขอรับพระ ราชทานเอง องค์พระมหากษัตริย์ทรงทราบกิตติคุณของพระเถระรูปใดด้วยพระเนตรพระกรรณ ทรงเห็นว่าควรแก่การยกย่อง ก็ทรงพระราชทานแก่รูปนั้น แต่ถ้าเป็นพระสงฆ์ในส่วนภูมิภาค ก็ทรงพิจารณาความดีความชอบทางเสนาบดีกระทรวงธรรมการและเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย เริ่มแต่เมื่อสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณ-วโรรส…

ตอนที่ ๖ ประทวนสมศักดิ์และพระพิธีธรรม ——————-           ประทวนสมณศักดิ์  ได้แก่สมณศักดิ์ชั้นประทวน  ผู้ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงสมณ-ศักดิ์ชั้นนี้  เรียกว่า  “พระครูประทวน”  หรือ  “พระครูในนามเดิม”  ในพระราชบัญญัติลักษณปกครองคณะสงฆ์  ร.ศ.๑๒๑  ให้เจ้าคณะมณฑลแต่งตั้งเจ้าคณะแขวง  และผู้ได้…

ตอนที่ ๕ เปรียญ ————-         “เปรียญ” เป็นคำที่ใช้อยู่ในวงการคณะสงฆ์ในปัจจุบันซึ่งเป็นคู่กับว่า   “พระมหา” ขอขยายความเพื่อเป็นแนวทางการศึกษาดังนี้         ๑.  “เปรียญ”  เป็นชื่อประเภทแห่งสมณศักดิ์ซึ่งโปรดพระราชทานแก่ผู้สอบความ รู้บาลีได้  แต่มิใช่เป็นเครื่องหมายสมณศักดิ์ ดังคำว่า…

ตอนที่ ๔ ฐานานุกรม —————         ฐานานุกรม  เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า  ฐานานุศักดิ์  เป็นสมณศักดิ์สำหรับประดับพระอิสริยยศของสมเด็จพระสังฆราช หรืออิสริยยศของสมเด็จพระราชาคณะและพระ ราชาคณะ  ซึ่งแต่เดิมมีโดยพระบรมราชโองการและกฎหมาย  มีไว้เพื่อเป็นบริวารยศและเพื่อช่วยภาระธุระของผู้ตั้ง  คงเริ่มพระราชทานแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมา ที่ปรากฏในปัจจุบันพอจัดได้ดังนี้        …

ตอนที่ ๓ พระครูสัญญาบัตร ——————         พระครูสัญญาบัตร  จัดเป็นสมณศักดิ์สัญญาบัตรชั้นแรก    เป็นพระครูมีราช-ทินนาม ในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชแห่งกรุงสุโขทัย เรียกว่า “ปู่ครู” ต่อมาในสมัยพระมหาธรรมราชา (ลิไทย) แห่งกรุงสุโขทัยนั้น ได้เปลี่ยนเป็น “พระครู”…

ตอนที่ ๒ พระราชาคณะ ——————           พระราชาคณะ    เป็นประเภทแห่งสมณศักดิ์ชั้นผู้ปกครองคณะสงฆ์     ในสมัยกรุงศรีอยุธยาเรียกว่า“พระสังฆราชาคณะ” ซึ่งหมายความว่า“เจ้าคณะผู้ปกครองสงฆ์”   เดิมเป็นตำแหน่งคู่กับการปกครองคณะสงฆ์  ต่อมาสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นเปลี่ยนเรียกว่า “พระราชาคณะ”  ความหมายคงเดิมและได้เรียกมาจนถึงปัจจุบัน  พระเถระผู้ดำรงอิสริยยศชั้นนี้  มีคำนำหน้าราชทินนามว่า “พระ” …

ตอนที่ ๑ สมเด็จพระราชาคณะ ———————-         คำว่า “สมเด็จพระราชาคณะ” เป็นชื่อประเภทแห่งสมณศักดิ์ คำว่า “สมเด็จพระ”  เป็นคำนำหน้าราชทินนาม  คำว่า “สมเด็จ”  เป็นคำยกย่องชั้นสูง  ซึ่งพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทาน  ในสมัยสุโขทัยไม่ปรากฏคำนี้เลย …

ส่วนที่ ๑๐ สมณศักดิ์ —————         สมณศักดิ์ เป็นอิสริยยศแห่งพระสงฆ์ ซึ่งองค์พระมหากษัตริย์ทรงพระราชทาน เพื่อเป็นเครื่องราชสักการะ ตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช  เป็นยอดแห่งสมณศักดิ์ทั้งมวล เพราะเป็นตำแหน่งสกลมหาสังฆปริณายก  ทรงปกครองคณะสงฆ์และคณะสงฆ์อื่น สมณศักดิ์เป็นผลแห่งความดี  เพราะทรงพระราชทานแก่พระสงฆ์ผู้ทรงคุณวุฒิ  มีปรีชาสามารถ…

ตอนที่ ๕ วิธีรับและเก็บรักษาเงินของวัด และวิธีทำบัญชี —————–         การรับและการเก็บรักษาเงินของวัดและการทำบัญชี เป็นงานการศาสนสมบัติของวัดงานหนึ่ง  ซึ่งอยู่ในความดูแลและจัดการของเจ้าอาวาส  ในกฎกระทรวงข้อ ๕-๖ ได้ระบุไว้โดยชัดเจน  จึงขอเรียนวิธีปฏิบัติเป็น  ๓ วิธี  คือ…

ตอนที่ ๔ การให้เช่าที่ธรณีสงฆ์ที่กัลปนา หรือที่ดินที่กันไว้เป็นที่จัดประโยชน์ ——————–         ตามความในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์มาตรา  ๓๓      กำหนดที่ดินซึ่งเป็นสมบัติของวัดและที่วัดจะได้เฉพาะผลประโยชน์ไว้ ๓ ประเภท  ดังบทบัญญัติว่า         มาตรา ๓๓  ที่วัดและที่ซึ่งขึ้นต่อวัด …

ตอนที่ ๓ การให้เช่าที่ดินหรืออาคาร —————         การให้เช่าที่ดินหรืออาคาร เป็นงานหนึ่งในการจัดการศาสนสมบัติของวัด ซึ่งกำหนดวิธีปฏิบัติโดยกฎกระทรวง ข้อ ๓   ซึ่งมีความว่า    “การให้เช่าที่ดินหรืออาคาร ให้เจ้าอาวาสจัดให้ไวยาวัจกรหรือผู้จัดประโยชน์ของวัดซึ่งเจ้าอาวาสแต่งตั้ง ทำทะเบียนทรัพย์สินที่จัดประโยชน์ ทะเบียนผู้เช่าหรือผู้อาศัยไว้ให้ถูกต้อง และให้เก็บรักษาทะเบียนและหนังสือสัญญาเช่าไว้เป็นหลักฐานที่วัด…