“สัทธราฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ในสมวุตตินิเทศ ท่านเรียกว่า “สัทธราคาถา” เป็นปกติฉันท์ ฯ “สัทธรา” แปลว่า “คาถาที่ก่อให้เกิดความพึงพอใจในการฟัง” เป็นคาถา ๔ บาท ๆ ละ ๒๑ คำ มีสูตรว่า “มฺรา ภฺนา โย โยตฺร เยนตฺ, ติมุนิยติยุตา, สทฺธรา กิตฺติตายํ” แปลว่า “คาถาที่มี ม คณะ ร คณะ ภ คณะ น คณะ ย คณะ ย คณะ และ ย คณะ มีจังหวะหยุด ๗ พยางค์ ๓ ครั้ง ท่านเรียกว่า “สัทธรา” ในสมวุตตินิเทศนี้”
ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมาเพียง ๑ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๔ วรรค รวม ๒๑ คำ เพราะรวมทั้งบทมี ๒๑ คำ จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๒๑” แล้วเพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่าง ดังนี้
Views: 875