“วิปริตปัฐยาวัตรฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ในวิสมวุตตินิเทศ ท่านเรียกว่า “วิปริตปัฐยาวัตรคาถา” มีสูตรว่า “โอเชสุ เชน สินฺธุโต ตเมว วิปรีตาทิ” แปลว่า “คาถาที่มี ช คณะท้าย ๔ พยางค์ในวิสมบาท ชื่อว่า วิปรีตปัฐยาวัตคาถา หรือ ชื่อว่าปัฐยาวัตรคาถาที่มีวิปริตอยู่หน้า” คาถาหนึ่งมี ๔ บาท ๆ ละ ๘ คำ
ในการบัญญัติเป็นฉันท์ไทยนั้น ท่านนำมาทั้ง ๔ บาท ประกอบด้วย บาทคี่ มีครุลอย ๒ คำ ทั้งหน้าและหลัง บาทคู่ มีลหุลอยอยู่หน้า และครุลอยอยู่หลัง คำที่ ๒, ๓, ๔ ในทุกบาท ห้ามใช้ น คณะ และ ส คณะ อีก ๖ คณะ ที่เหลือใช้ได้ คำที่ ๕, ๖, ๗ ในบาทคี่ให้ใช้ ช คณะ อย่างเดียว ในบาทคู่ ใช้ ย คณะ มีแผนผังและตัวอย่าง ดังนี้
Hits: 1