“เหมันตดิลกฉันท์ ๑๓” ไม่มีในคัมภีร์วุตโตทัย ไม่มีในฉันทศาสตร์ และยังไม่เคยพบในที่ใด ข้าพเจ้าเห็นว่า ระหว่างวสันตดิลก กับกลุ่มฉันท์ ๑๓ ยังมีทางเพิ่มแทรกเข้าได้ โดยลดจำนวนคำลงหนึ่งคำ แล้วตั้งชื่อนำว่า “เหมันตดิลกฉันท์” ล้อคำว่า “วสันตดิลกฉันท์” จะเป็นฉันท์ที่มีความเพราะพริ้งไม่แพ้วสันตดิลก จึงกำหนดขึ้นให้เป็นฉันท์ ๒ บาท ๆ ละ ๒ วรรค บาทละ ๑๓ คำ เรียกว่า “ฉันท์ ๑๓” ทุกบาทประกอบด้วย ต ภ ภ ร คณะ และครุลอย ๑ คำ กำหนดสัมผัสคือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้
