กาพย์มัณฑกคติ เป็นกาพย์ที่มีลักษณะเหมือนกบเต้น ในคัมภีร์กาพย์สารวิลาสินี มีบทบัญญัติว่า
ฉฏฺเฐ จ นวเม ฐาเน ฐิตา ทุเว สรา สมา,
ทฺวาทสฏฺฐารสเกสุ ทุเว สรา ฐิตา สมา,
จตุพฺพีสติฉตฺตึส- ทฺวิตาฬีสาสุ เต ตโย
ตึสเตตฺตึสฐาเนสุ ฐิตา ทุเว สรา สมา
ยสฺมึ ลกฺขณมิทญฺเจ มณฺฑกาคติ นาม สา
แปลว่า “สระ ๒ ตัว คือ ตัวที่ ๖ กับที่ ๙, ที่ ๑๒ กับที่ ๑๘, ที่ ๓๐ กับที่ ๓๓ และสระ ๓ ตัว คือ ที่ ๒๔ กับที่ ๓๖ และที่ ๔๒, เสมอกัน หากในกาพย์ใดมีลักษณะเช่นนี้ กาพย์นั้นชื่อว่า “มัณฑกคติ” จึงถือเอาความได้ว่า กาพย์มัณฑกคติ บทหนึ่งมี ๔ บาท ๆ ละ ๒ วรรค รวม ๔๘ คำ มีสัมผัสเป็นคู่ ๆ ดังกล่าวแล้ว เฉพาะคำสุดท้ายของบาทที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้
