“มโนรมาฉันท์” หรือ “มโนรัมมฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ท่านเรียกว่า “มโนรมาคาถา” จัดเป็นปันติฉันท์ ฯ “มโนรมา” แปลว่า “คาถาที่ทำให้พึงพอใจด้วย น คณะ” เป็นคาถา ๔ บาท ๆ ละ ๑๐ คำ มีสูตรว่า “นรชเคหิ สา มโนรมา” แปลความว่า “คาถาที่มี น คณะ ร คณะ ช คณะ และครุลอย” ชื่อว่า “มโนรมา”
ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำเอาสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยนำมาเพียง ๒ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๒ บาท เพราะมีบาทละ ๑๐ คำ จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๐” แล้วเพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๒ ของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้
Hits: 0