สาลินีฉันท์ ๑๑

        “สาลินีฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ท่านเรียกว่า “สาลินีคาถา” เป็นติฏฐุภาฉันท์ ฯ “สาลินี” แปลว่า “คาถาที่มีสาระกว่าคาถาก่อน เพราะมีครุมากกว่าเดิม และมีจังหวะเพิ่มขึ้น มีสูตรว่า “เวทสฺเสหิ, มฺตา ตฺคคา สาลินี สา” แปลว่า “คาถาที่มี ม คณะ ต คณะ ต คณะ และครุลอย ๒ มีจังหวะหยุด ๔ และ ๗ พยางค์ ชื่อว่า “สาลินีคาถา”

       ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมาเพียง ๒ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๔ วรรค มีบาทละ ๑๑ คำ จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๑” แล้วเพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้