“ปิยังวทาฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ท่านเรียกว่า “ปิยังวทาคาถา” เป็นชคตีฉันท์ ฯ “ปิยังวทา” แปลว่า “คาถาที่กล่าวไพเราะ เพราะมี น คณะ เป็นต้นประสานเสียงกัน” เป็นคาถา ๔ บาท ๆ ละ ๑๒ คำ มีสูตรว่า “นภชเรหิ ภวติปฺปิยํวทา” แปลความว่า “คาถาที่มี น คณะ ภ คณะ ช คณะ และ ร คณะ ชื่อว่า “ปิยังวทา”
ในการบัญญัติฉันท์ในไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมาเพียง ๒ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๔ วรรค มีบาทละ ๑๒ คำ เพราะมีบาทละ ๑๒ คำนั้น จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๒” เมื่อปรับปรุงแล้ว เพิ่มสัมผัสเข้า คือคำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๒ ของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้
Views: 65