“ปภัททกฉันท์” หรือ “ปทัททกะฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ท่านเรียกว่า “ปภัททกคาถา” เป็นอติสักกรีฉันท์ ฯ “ปภัททกะ” แปลว่า “คาถาที่มีคณะงามโดยประการต่าง ๆ” มีสูตรว่า “ภวติ นชา ภชา รสหิตา ปภทฺทกํ” แปลว่า “คาถาที่มี น คณะ ช คณะ ภ คณะ ช คณะ อันประกอบด้วย ร คณะ ชื่อว่า“ปภัททกคาถา”
ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมาเพียง ๑ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๓ วรรค รวม ๑๕ คำ เพราะรวมทั้งบทมี ๑๕ คำ จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๕” แล้วเพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่าง ดังนี้
Views: 41