“จปลาวัตตฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในวิสมวุตตินิเทศ ในคัมภีร์วุตโตทยมัญชรี ท่านเรียกว่า “จปลาวัตตคาถา” “จปลาวัตตะ” แปลว่า “คาถาที่เวียนมาด้วยคณะที่หวั่นไหว” เป็นคาถา ๔ บาท ๆ ละ ๘ คำ มีสูตรว่า “นกาโร เจ ชลธิโต จปลาวตฺตมิจฺเจตํ” แปลว่า “คาถาที่มี น คณะ ท้าย ๔ พยางค์ นี้ ชื่อว่า“จปลาวัตตคาถา”
ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมาเพียง ๒ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๓ วรรค รวม ๑๖ คำ เพราะรวมทั้งบทมี ๑๖ คำ จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๖” แล้วเพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่าง ดังนี้
