ตอนที่ ๑
วิธีขอลาออกจากตำแหน่ง
————
วิธีลาออกจากตำแหน่งพระสังฆาธิการนั้น บัญญัติเพื่อให้พระสังฆาธิการผู้ไม่ประสงค์จะดำรงตำแหน่งต่อไป หรือประสงค์จะลาออกจากตำแหน่งเพื่อลาสิกขา ขอลา ออกจากตำแหน่งหน้าที่ได้ บทบัญญัติกำหนดหลักเกณฑ์ไว้กว้าง ๆ เพื่อให้เป็นประโยชน์แก่พระสังฆาธิการ จึงกำหนดบทเรียนดังต่อไปนี้ .-
๑. วิธีลาออกเพราะไม่ประสงค์จะดำรงตำแหน่งต่อไป
๒. วิธีลาออกเพราะประสงค์จะลาสิกขา
การปฏิบัติในวิธีที่ ๑ ผู้ประสงค์ขอลาออกจากตำแหน่งต้องจัดทำหนังสือขอลา ออกจากตำแหน่งนั้น ๆ ระบุ วัน เดือน ปี ที่ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งนั้น ๆ และเหตุผลที่ขอลาออก ยื่นต่อผู้บังคับบัญชาใกล้ชิดเพื่อดำเนินการต่อไป
การปฏิบัติในวิธีที่ ๒ ต้องจัดทำหนังสือขอลาออกจากตำแหน่งพระสังฆาธิการทุกตำแหน่งที่ดำรงอยู่ ถ้าแต่ละตำแหน่งผู้แต่งตั้งต่างชั้นกัน เช่น เป็นเจ้าอาวาสวัดราษฎร์และเป็นเจ้าคณะอำเภอ ให้จัดทำหนังสือขอลาออก ๒ ฉบับ ยื่นต่อผู้บังคับ บัญชาใกล้ชิดของตำแหน่งนั้น ๆ อย่าทำหนังสือขอลาออกจากตำแหน่งทั้ง ๒ ในฉบับเดียวกัน เพราะไม่สะดวกแก่การดำเนินการ เพราะต้องส่งหนังสือลาออกตัวจริงจน ถึงผู้พิจารณาอนุญาตทุกตำแหน่ง และ ถ้าเป็นพระราชาคณะ พระครูสัญญาบัตร หรือพระเปรียญอยู่ด้วย ให้ทำหนังสือขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตลาสิกขาอีก ๑ ฉบับ ยื่นต่อผู้บังคับบัญชาใกล้ชิด อย่ารวมเป็นฉบับเดียวกับหนังสือขอลาออกจากตำแหน่ง เพราะไม่สะดวกแก่การปฏิบัติงาน และต้องยื่นก่อนวันที่กำหนดลาสิกขาไม่น้อยกว่า ๔๕ วัน
วิธีปฏิบัติของผู้บังคับบัญชา เมื่อผู้บังคับบัญชาใกล้ชิดได้รับหนังสือลาออกจากตำแหน่งหรือหนังสือขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตลาสิกขาแล้ว ให้พิจารณาบันทึกความเห็นในหนังสือนั้น ลงนามกำกับคัดสำเนาหนังสือนั้นไว้ แล้วทำหนังสือนำ ส่งหนังสือขอลานั้นอีกฉบับหนึ่ง เพื่อดำเนินการตามลำดับ โดยต้องส่งหนังสือตัวจริงจนถึงผู้มีอำนาจแต่งตั้งเพื่อพิจารณาอนุญาต อย่าส่งสำเนาหนังสือขอลาหรือสำเนาหนังสือขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต ผู้อนุญาตจะบันทึกอนุญาตในหนังสือนั้นแล้ว แจ้งเรื่องราวกลับหรือจะออกเป็นคำสั่งอีกก็ได้ ที่สำคัญต้องสั่งให้มอบงานในตำแหน่งหน้าที่แก่ผู้รักษาการแทนรูปใหม่หรือแก่ผู้บังคับบัญชาใกล้ชิด และถ้าเป็นพระสมณศักดิ์ให้นำพัดยศสมณศักดิ์มอบแก่ผู้บังคับบัญชาใกล้ชิดเพื่อส่งสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติด้วย
ตามระเบียบที่สังฆมนตรีว่าการองค์ปกครองวางไว้ และยังถือปฏิบัติอยู่ ถือเอาความเฉพาะที่เป็นข้อห้ามดังนี้ .-
๑. ห้ามพระสมณศักดิ์ลาสิกขาก่อนได้รับพระบรมราชานุญาต ถ้าละเมิดให้ถือว่าเป็นผู้ประทุษร้ายเกียรติของคณะสงฆ์และจัดเป็นบุคคลอันสงฆ์พึงรังเกียจ
๒. ห้ามพระสังฆาธิการเป็นประธาน หรือคณะทำการลาสิกขาแก่พระสมณศักดิ์ผู้มิได้รับหนังสือยืนยันพระบรมราชานุญาตมาแสดงเป็นหลักฐาน ถ้ารูปใดละเมิดให้ผู้บังคับบัญชาจัดการลงโทษฐานละเมิดจริยาอย่างใดอย่างหนึ่ง