ตอนที่ ๓ วิธีตั้งฉายาอุปสัมปทาเปกข์

ตอนที่ ๓

วิธีตั้งฉายาอุปสัมปทาเปกข์

——————–

        ฉายาของอุปสัมปทาเปกข์นั้น เป็นนามที่ต้องยกขึ้นสู่กรรมวาจา พระอุปัชฌาย์ต้องตั้งให้ และต้องตั้งให้ถูกต้องตามหลักบาลีไวยากรณ์และความนิยมในปัจจุบัน การตั้งฉายานั้น มี ๒ แบบ คือ

                   ตั้งตามวันเกิด

                   ตั้งตามชื่อหรือนามสกุล

        แบบที่ ๑  เอาวันเกิดของอุปสัมปทาเปกข์เป็นนิมิต โดยเอานามบริวาร ยึดตำราทักษาเป็นหลัก  ในตำราดังกล่าวกำหนดนามไว้ ๘ คือ บริวาร  อายุ  เดช  ศรี  มูละ  อุตสาหะ  มนตรี  และกาลกัณณี  โดยมีอักษร  ๘  หมู่เป็นหลักดังนี้

        วิธีนับ  เกิดวันใด  ให้นับหนึ่งลงในอักษรหมู่สำหรับวันนั้น ๆ  แล้วนับเวียนขวาว่า  บริวาร  อายุ  เดช  ศรี  มูละ  อุตสาหะ  มนตรี  และกาลกัณณี  ตัวอย่าง  นายธวัช  เกิดวันอังคาร  บริวารอยู่ที่อักษรหมู่ที่ ๓  ถ้าตั้งฉายาขึ้นต้นด้วย จ  ฉ  ช  ฌ  ญ  เช่น  จนฺทรํสี  หรือ  ชุติปญฺโญ  เป็นนามบริวาร  ขึ้นต้นด้วย  ฏ  ฐ  ฑ  ฒ  ณ  เช่น ฐานงฺกโร เป็นนามอายุ ขึ้นต้นด้วย ต  ถ  ท  ธ  น   เช่น    ตาณงฺกโร   เป็นนามเดช   ขึ้นต้นด้วย ป  ผ  พ  ภ  ม เช่น ปญฺญาธโร เป็นนามศรี   ถ้าขึ้นต้นด้วย  ย  ร  ล  ว  เช่น  วรปญฺโญ  เป็นนามมูละ   ขึ้นต้นด้วย  ส  ห  ฬ  อํ  เป็นนามอุตสาหะ  ขึ้นต้นด้วย  อ  อา  อิ  อี  อุ  อู  เอ  โอ  เช่น  อธิปญฺโญ เป็นนามมนตรี   ขึ้นต้นด้วย ก  ข ค  ฆ  ง  เช่น  กิตฺติญาโณ,  เขมรโต  เป็นนามกาลกัณณี  เกิดวันอื่นพึงเทียบเคียงตามนัยนี้  วิธีนี้ใช้ตั้งชื่อเด็กได้  และถ้าใช้ตั้งชื่อเด็ก  ใช้อักษรใน (   )  ได้อีก

        แบบที่ ๒   ยึดเอาชื่อหรือนามสกุลของอุปสัมปทาเปกข์เป็นนิมิต  ใช้สำหรับผู้มีชื่อหรือนามสกุลเป็นภาษาบาลีหรือสันสกฤต   ซึ่งมีคำขึ้นต้นไม่ถูกนามกาลกัณณี ตัวอย่าง  สามเณรสันติ  จำปาทอง เกิดวันจันทร์  ถือเอาชื่อเป็นนิมิต  ตั้งว่า  สนฺติกโร  สนฺติธมฺโม  เป็นนามมนตรี  สามเณรเดช  สิทธิการ  เกิดวันพฤหัสบดี  ถือเอานามสกุลเป็นนิมิต  ตั้งว่า  สิทฺธิกาโร  หรือ  สิทฺธิเตโช  เป็นนามเดช

        ความนิยมในปัจจุบันนี้  ตั้งตามวันเกิดโดยเอานามบริวารเป็นส่วนมาก  แต่หากจะตั้งนามอื่น  เว้นนามกาลกัณณีเสีย  ย่อมเป็นมงคลนามทั้งนั้น  หากจะตั้งให้ได้ความหมายดีและถูกต้องตามหลักบาลีไวยากรณ์  โดยไม่คำนึงถึงนามใด ๆ  ก็ได้   พึงเห็นเรื่อง  นายบาป  ในนามสิทธิชาดกเป็นตัวอย่าง

Hits: 147